Darbe lideri General Nguema’nın Gabon’daki sürpriz yükselişi
General Brice Oligui Nguema, Gabon Devlet Başkanı Ali Bongo’yu darbeyle görevden aldıktan sonra, “Oligui başkan! Oligui başkan!” sloganlarla karşılandı.
Askerleri tarafından havaya kaldırılan 48 yaşındaki generalin anın tadını çıkardığı belliydi ancak Oligui birçokları için sürpriz bir isimdi.
Darbe lideri, beş yıl öncesine kadar adını çok az Gabonlu’nun bildiği bir askerdi.
Bongo ailesinin yakın çevresinden uzaklaştırıldıktan sonra 10 yıl boyunca yurtdışında görevdeydi.
Dönüşünde sessizce ordudaki en yüksek mevkiye yükseldi. Ve ordu komutanı olarak zamanını Başkan Ali Bongo’nun rejimini güvence altına almaya çalışarak geçirdi.
Gabon’un yeni diktatörü ülkenin Haut-Ogooué eyaletinde doğdu. Bu bölge Bongo ailesinin kalesi olarak gösteriliyor ve hatta bazıları General Nguema’nın Ali Bongo’nun kuzeni olduğunu iddia ediyor.
Asker babası gibi Oligui Nguema da orduda kariyer yapmayı seçti.
Çok genç yaşta Gabon’un güçlü Cumhuriyet Muhafızlarına katıldı. İlk askeri eğitimini Fas’taki prestijli Meknes Kraliyet Askeri Akademisi’nde aldı.
Genç subay hırslıydı ve kısa sürede üst rütbelerin dikkatini çekti. Kısa sürede Ali Bongo’nun babası dönemin cumhurbaşkanı Omar Bongo’nun yardımcılarından biri oldu.
Bildirildiğine göre genç subay Omar Bongo’ya son derece yakındı ve 2009’daki ölümüne kadar lidere sadakatle hizmet etmişti.
Amber Advisers’ın Afrika siyaseti uzmanı Edwige Sorgho-Depagne BBC’ye şunları söyledi: “Şu anda Gabon’u yönetmesi beklenmeyen biri.”
Sorgho-Depagne, “2000’li yıllarda uzun süre ülkeden uzaktaydı. Neredeyse unutulmuştu.” diyor.
Ali Bongo, görevi 2009 yılında vefat eden babasından devralınca Nguema’yı görevden aldı.
Oligui Nguema için ülke medyasının “sürgün” olarak tanımladığı dönem başladı. Asker, yaklaşık 10 yıl boyunca Fas ve Senegal’deki Gabon büyükelçiliklerinde ataşe olarak görev yaptı.
2018’de ülkeye ve Gabon’un yönetici seçkinlerinin sahnesine geri döndü. Ali Bongo’nun üvey kardeşinin yerine Cumhuriyet Muhafızları’nın istihbarat şefi olarak atandı.
Görevde yalnızca altı ay kaldıktan sonra Cumhuriyet Muhafızları komutanlığına terfi etti.
Rejimin sürdürülmesinde daha etkili hale getirmek için bu seçkinleri yeniledi.
Yakınlarından biri Fransız haber ajansı AFP’ye “Sesini hiç yükseltmeyen, herkesi dinleyen ve uzlaşma arayan bir kişi” dedi.
General Nguema, Cumhuriyet Muhafızları komutanlığına atandıktan sonra, yolsuzluk yapan devlet kurumlarına karşı “elleri temiz” bir operasyon başlattı.
Ancak General Nguema’nın kendisi kamu fonlarını kendi avantajına kullanmakla suçlandı.
Araştırma gazeteciliği ağı OCCRP’nin 2020 araştırması, General Nguema ve Bongo ailesinin ABD’de nakit parayla pahalı mülkler satın aldığına dair iddiaları içeriyordu.
Söz konusu araştırmada General’in üç mülk için 1 milyon dolar harcadığı iddia edildi.
Nguema’nın bu rapora yanıtı ne oldu?
“Özel hayat, ister Fransa’da ister ABD’de olsun, özel hayattır ve saygı duyulması gerekir”
Gabon ulusal haber ajansının yaklaşık sekiz ay önce yayınladığı haberde, General Nguema’nın Ali Bongo’ya bağlılığını doğruladığı belirtilmişti.
Ancak Cumartesi günü, Ali Bongo’nun tartışmalı başkanlık seçiminin galibi olarak açıklanmasından sadece birkaç saat sonra ordu yönetimi ele geçirdi.
General Brice Clothaire Oligui Nguema, Gabon’un geçiş dönemi lideri olarak açıklandı.
Fransız Le Monde gazetesine konuşan Nguema, Gabon halkının Ali Bongo yönetiminden bıktığını ve cumhurbaşkanının üçüncü dönem aday olmaması gerektiğini savundu.
General gazeteye “Herkes bunu istiyordu ama kimse sorumluluğu üstlenmiyordu” dedi. Ordu bu sayfayı çevirmeye karar verdi” dedi.
BM, Afrika Birliği ve Fransa, Batı ve Orta Afrika’da 2020’den bu yana gerçekleşen sekizinci darbeyi kınadı.
Ancak General Nguema halkın çoğunluğunun desteğini almış gibi görünüyor.
General, etnik kökene göre bölünmüş olan orduyu birleştirmeyi de başardı.
Yolsuzlukla suçlanan ve kariyerinin çoğunu Ali Bongo’nun yakın çevresinde geçiren Ali Bongo, Gabonluların umduğu “yeni başlangıç” olmayabilir.
Ancak kendisi, 56 yıllık Bongo iktidarı sırasında “sayfayı çeviren” adam olarak ülkenin tarih kitaplarına geçecek.
